اصطلاحات رایج از نگارش تا چاپ مقاله
در مسیر نوشتن و چاپ مقاله علمی، پژوهشگران با اصطلاحات و واژههایی روبرو میشوند که هرکدام به بخش یا مرحلهای از این فرآیند اشاره دارند. آشنایی با این اصطلاحات برای موفقیت در فرآیند سابمیت و چاپ مقاله ضروری است. در ادامه به معرفی مهمترین اصطلاحات رایج از آغاز نگارش تا چاپ مقاله میپردازیم.
آشنایی با اصطلاحات رایج در فرآیند نوشتن تا چاپ مقاله به پژوهشگران کمک میکند تا با مراحل مختلف این فرآیند بهخوبی آشنا شوند و تصمیمات آگاهانهتری بگیرند. درک درست این اصطلاحات باعث افزایش شانس موفقیت در پذیرش و چاپ مقاله در مجلات معتبر میشود.
مشاوره رایگان نگارش تا چاپ مقاله
شماره همراه خود را وارد نمائید. کارشناسان ما با شما تماس می گیرند.
1. Manuscript (نسخه دستنویس مقاله)
نسخه دستنویس مقاله یا Manuscript مقاله به مقالهای اشاره دارد که توسط نویسنده یا پژوهشگر آماده شده و هنوز در مراحل اولیه قرار دارد. این نسخه پیش از ارسال به مجله نیاز به ویرایش علمی و نگارشی دارد و پس از بازبینیهای نهایی به مجله برای بررسی ارسال میشود.
2. Peer Review (داوری همتا)
داوری همتا یکی از مراحل کلیدی در پذیرش مقاله است. پس از ارسال مقاله به مجله، مقاله توسط متخصصان و پژوهشگران همرشته مورد بررسی قرار میگیرد تا صحت علمی و کیفیت مقاله را ارزیابی کنند. این فرآیند به اطمینان از کیفیت مقاله و استانداردهای علمی کمک میکند.
3. Blind Review (داوری ناشناس)
داوری ناشناس به شیوهای از داوری گفته میشود که در آن هویت نویسندگان و داوران برای یکدیگر ناشناس باقی میماند. این شیوه داوری برای حفظ بیطرفی در ارزیابی مقاله استفاده میشود. در برخی از مجلات، Double-Blind Review نیز استفاده میشود که در آن هم داور و هم نویسنده ناشناس هستند.
4. Abstract (چکیده)
چکیده مقاله خلاصهای فشرده از مقاله است که به هدف تحقیق، روشها، نتایج و نتیجهگیری مقاله اشاره میکند. چکیده معمولاً 150 تا 250 کلمه است و باید بهطور شفاف اطلاعات اصلی مقاله را بیان کند. چکیده اولین بخشی است که خوانندگان یا داوران مطالعه میکنند و بر تصمیمگیری آنها تأثیر میگذارد.
5. Keywords (کلمات کلیدی)
کلمات کلیدی مقاله واژگان یا عباراتی هستند که موضوع اصلی مقاله را توصیف میکنند. این کلمات کمک میکنند که مقاله در پایگاههای داده علمی و موتورهای جستجو بهتر پیدا شود. انتخاب کلمات کلیدی مناسب از اهمیت زیادی برخوردار است.
6. Plagiarism (سرقت علمی)
سرقت علمی به معنای استفاده از ایدهها، نوشتهها یا دادههای دیگران بدون ارائه استناد مناسب است. هرگونه سرقت علمی در مقالات علمی باعث رد مقاله و از دست دادن اعتبار علمی پژوهشگر میشود. استفاده از نرمافزارهایی مانند Turnitin یا iThenticate برای جلوگیری از سرقت علمی توصیه میشود.
7. Impact Factor (ضریب تأثیر)
ضریب تأثیر یک معیار است که میزان استناد به مقالات یک مجله را اندازهگیری میکند. مجلاتی با ضریب تأثیر بالا معمولاً از اعتبار بیشتری برخوردارند و مقالات آنها بیشتر در جامعه علمی مورد توجه قرار میگیرند. پژوهشگران معمولاً تلاش میکنند مقالات خود را در مجلات با ضریب تأثیر بالا منتشر کنند.
8. Citation (استناد)
استناد یا Citation به معنی ارجاع دادن به منابع علمی و مقالات قبلی در متن مقاله است. استناددهی دقیق به منابع استفادهشده در مقاله نشاندهنده صداقت علمی پژوهشگر و احترام به کارهای علمی دیگران است. استنادها باید طبق سبک نگارشی مجله (مانند APA، MLA یا Vancouver) تنظیم شوند.
خدمات تخصصی ژورنال یاب
انتخاب مجله، استخراج، ترجمه، ویراستاری و پلاجیاریسم
کلیه خدمات مربوط به آماده سازی مقاله شما از قبیل استخراج ، ترجمه، ویراستاری علمی و ساختاری و سنجش عدم سرقت علمی و انتخاب مجله در ژونال یاب به شما ارائه می گردد.
ارسال مقاله برای مجله با سطح دلخواه شما و اخذ پذیرش و چاپ مقاله
شما می توانید فرایند سابمیت مقاله خود را به متخصصان ژورنال یاب بسپارید. ما پذیرش و چاپ مقاله شما در مناسب ترین مجله با سطح دلخواه شما را تضمین میکنیم.
تاسیس و راه اندازی نشریه علمی
کلیه مراحل تاسیس نشریه علمی از اخذ مجوز تا راه اندازی سامانه های مدیریت نشریات و دریافت ایندکس های معتبر از قبیل علمی پژوهشی، ISI، Scopus، ISC و تبلیغات دریافت مقاله را برای شما انجام میدهیم.
9. Submission (ارسال مقاله)
ارسال مقاله به مجله به معنای ارائه مقاله به مجله برای بررسی و داوری است. فرآیند سابمیت معمولاً بهصورت آنلاین انجام میشود و شامل بارگذاری فایل مقاله، چکیده، کاور لتر و اطلاعات نویسندگان است. مجلات پس از بررسی مقاله، آن را وارد مرحله داوری میکنند.
10. Cover Letter (نامه پوششی)
نامه پوششی یا کاور لتر نامهای است که همراه با مقاله به مجله ارسال میشود. در این نامه، نویسنده توضیح میدهد که مقاله چرا برای چاپ در آن مجله مناسب است و چه دستاوردهایی را ارائه میدهد. کاور لتر به سردبیر کمک میکند که تصمیم بگیرد آیا مقاله باید وارد مرحله داوری شود یا خیر.
11. Revise and Resubmit (بازبینی و ارسال مجدد)
گاهی پس از داوری، مجله به نویسنده پیشنهاد بازبینی و اصلاح مقاله را میدهد. این به معنای آن است که مقاله نیاز به تغییرات جزئی یا کلی دارد و پس از انجام این تغییرات و ارسال مجدد، مقاله دوباره بررسی خواهد شد. این مرحله یکی از مهمترین بخشهای فرآیند چاپ مقاله است و باید به دقت انجام شود.
12. Acceptance (پذیرش مقاله)
پذیرش مقاله به معنای تأیید نهایی مقاله توسط مجله است. پس از پذیرش، مقاله برای چاپ آماده میشود و پژوهشگر باید منتظر مراحل بعدی مانند فرمتبندی نهایی و ویرایش چاپ باشد. پذیرش مقاله معمولاً پس از انجام تمامی تغییرات و بازبینیها انجام میشود.
13. Galley Proof (نسخه نهایی قبل از چاپ)
نسخه نهایی قبل از چاپ نسخهای از مقاله است که پیش از چاپ نهایی برای نویسنده ارسال میشود تا آن را بررسی کرده و در صورت نیاز اصلاحات نهایی انجام دهد. این نسخه آخرین فرصت نویسنده برای اصلاح اشتباهات کوچک قبل از انتشار مقاله است.
14. Rejection (رد مقاله)
رد مقاله یکی از نتایج ممکن پس از داوری است. اگر مقاله توسط داوران یا سردبیر مجله تأیید نشود، به نویسنده اطلاع داده میشود که مقاله رد شده است. رد مقاله میتواند به دلیل مشکلات علمی، نگارشی یا عدم تطابق با موضوعات مجله باشد. در چنین شرایطی، نویسنده میتواند مقاله را بازبینی کند و به مجله دیگری ارسال کند.
15. Preprint (پیشچاپ)
پیشچاپ مقالهای است که پیش از بررسی و داوری رسمی در مجلات علمی، در سرورهای پیشچاپ منتشر میشود. این مقالات هنوز بهصورت رسمی چاپ نشدهاند، اما به پژوهشگران امکان میدهند که کارهای خود را به جامعه علمی معرفی کنند و بازخوردهای اولیه دریافت کنند. پلتفرمهای arXiv و bioRxiv از جمله سرورهای پیشچاپ محبوب هستند.
16. Indexing (نمایهسازی)
نمایهسازی مقاله به فرآیند ثبت مقالات علمی در پایگاههای داده معتبر مانند Scopus، Web of Science، PubMed، SID و غیره اشاره دارد. نمایهسازی باعث میشود که مقاله شما در جستجوهای علمی بهراحتی پیدا شود و در میان پژوهشگران بیشتر دیده شود. نمایهشدن مقاله در پایگاههای داده معتبر به افزایش اعتبار علمی مقاله و نویسنده کمک میکند. مجلاتی که نمایهشده در این پایگاهها هستند، معمولاً استانداردهای علمی بالاتری دارند.
17. Corresponding Author (نویسنده مسئول)
نویسنده مسئول فردی است که مسئولیت اصلی ارسال مقاله به مجله و انجام مکاتبات با مجله را بر عهده دارد. این فرد تمام ارتباطات بین مجله، داوران و تیم نویسندگان را مدیریت میکند و باید پاسخگوی سوالات و درخواستهای مجله باشد. نام نویسنده مسئول معمولاً بهطور برجسته در مقاله ذکر میشود و آدرس ایمیل او برای تماسهای بیشتر ثبت میشود.
18. First Author (نویسنده اول)
نویسنده اول فردی است که بیشترین نقش را در انجام تحقیق و نگارش مقاله داشته است. نام این فرد در ابتدا لیست نویسندگان قرار میگیرد. نویسنده اول معمولاً مسئول نوشتن بخشهای اصلی مقاله و مدیریت کارهای پژوهشی است و به همین دلیل بیشترین اعتبار به او تعلق میگیرد. در بسیاری از رشتهها، جایگاه نویسنده اول اهمیت ویژهای در ارزیابیهای علمی دارد.
19. Co-Authors (همنویسندگان)
همنویسندگان سایر افرادی هستند که در نگارش و اجرای تحقیق همکاری کردهاند. اگرچه آنها سهم کمتری نسبت به نویسنده اول دارند، اما در نگارش بخشهایی از مقاله یا اجرای مراحل تحقیق مشارکت داشتهاند. همنویسندگان به ترتیب مشارکت علمیشان در لیست نویسندگان مقاله درج میشوند. هر فردی که در مقاله همنویسنده است، باید نقش علمی مشخصی در تحقیق داشته باشد.
20. H-Index (شاخص اچ)
شاخص اچ یک معیار ارزیابی پژوهشگران است که بر اساس تعداد مقالات منتشرشده و میزان استناد به آنها محاسبه میشود. شاخص اچ نشاندهنده تأثیرگذاری علمی پژوهشگر است و پژوهشگرانی که شاخص اچ بالاتری دارند، اعتبار بیشتری در جامعه علمی به دست میآورند. برای مثال، اگر پژوهشگری شاخص اچ 20 داشته باشد، به این معنی است که 20 مقاله او حداقل 20 بار استناد شدهاند.
21. Turnaround Time (مدتزمان داوری)
مدتزمان داوری مدتزمانی است که یک مجله برای بررسی و ارزیابی مقاله از زمان ارسال تا اعلام نتیجه نهایی به آن نیاز دارد. این مدتزمان بسته به مجله و پیچیدگی مقاله ممکن است بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد. برخی مجلات علمی دارای زمان داوری سریعتر هستند و این موضوع میتواند در انتخاب مجله برای ارسال مقاله تأثیرگذار باشد.
22. Open Access (دسترسی آزاد)
مقالات دسترسی آزاد مقالاتی هستند که بهصورت رایگان برای عموم افراد در دسترس قرار میگیرند. در مجلات دسترسی آزاد، خوانندگان نیازی به پرداخت هزینه برای دانلود مقاله ندارند. با این حال، در این مدل، معمولاً هزینههای انتشار مقاله (Article Processing Charge) بر عهده نویسنده است. انتشار مقاله در مجلات دسترسی آزاد به افزایش دیدهشدن مقاله کمک میکند، زیرا هر فردی بدون محدودیت میتواند آن را مطالعه کند.
23. Double-Blind Review (داوری دو سو کور)
داوری دو سو کور نوعی از فرآیند داوری است که در آن هویت نویسندگان و داوران برای یکدیگر ناشناس باقی میماند. این روش به افزایش بیطرفی در داوری کمک میکند، زیرا داور نمیداند چه کسی مقاله را نوشته است و نویسنده نیز از هویت داوران آگاه نمیشود. داوری دو سو کور معمولاً در مجلات علمی معتبر بهمنظور حفظ کیفیت و عدالت در داوری انجام میشود.
24. Postprint (پسچاپ)
پسچاپ نسخهای از مقاله است که پس از داوری و پذیرش نهایی مقاله، اما پیش از چاپ رسمی در مجله منتشر میشود. پسچاپ معمولاً نسخهای است که داوران تغییرات خود را در آن اعمال کردهاند و توسط نویسنده بازبینی شده است. برخی مجلات یا نویسندگان پسچاپها را در وبسایتهای خود منتشر میکنند تا مقاله پیش از انتشار رسمی در دسترس باشد.
25. Ethical Approval (تاییدیه اخلاقی)
تاییدیه اخلاقی در مقالاتی که شامل آزمایشها بر روی انسانها یا حیوانات هستند، ضروری است. این تاییدیه نشان میدهد که تحقیق بر اساس اصول اخلاقی انجام شده و حقوق و سلامتی شرکتکنندگان در تحقیق مورد توجه قرار گرفته است. پژوهشگران باید این تاییدیه را از کمیتههای اخلاقی معتبر دریافت کنند و آن را در مقاله خود ذکر کنند. عدم دریافت تاییدیه اخلاقی ممکن است به رد مقاله منجر شود.
26. Editorial Board (هیات تحریریه)
هیات تحریریه گروهی از متخصصان علمی هستند که مسئولیت بررسی و مدیریت مقالات ارسالی به مجله را بر عهده دارند. اعضای هیات تحریریه معمولاً تصمیم میگیرند که آیا مقاله باید به مرحله داوری ارسال شود یا رد شود. آنها همچنین نقش مهمی در تعیین سیاستهای علمی مجله و حفظ کیفیت مقالات منتشرشده دارند.
27. Conflict of Interest (تعارض منافع)
تعارض منافع زمانی رخ میدهد که منافع شخصی، مالی یا حرفهای پژوهشگر ممکن است بر نتایج تحقیق تأثیر بگذارد. این موضوع باید بهصورت شفاف در مقاله بیان شود تا از هرگونه سوءتفاهم یا نقض اخلاق علمی جلوگیری شود. عدم اعلام تعارض منافع ممکن است به رد مقاله یا حتی پسگرفتن مقاله پس از چاپ منجر شود.
28. Acknowledgments (تقدیر و تشکر)
تقدیر و تشکر بخشی از مقاله است که در آن نویسنده از افرادی که به هر نحوی در انجام تحقیق یا نگارش مقاله کمک کردهاند، تشکر میکند. این افراد ممکن است همکاران، استادان، یا حامیان مالی پروژه باشند. این بخش معمولاً در انتهای مقاله و قبل از بخش منابع قرار میگیرد و به احترام به تلاشهای دیگران در فرآیند تحقیق و نگارش مقاله کمک میکند.
29. Literature Review (مرور ادبیات)
مرور ادبیات بخشی است که در آن پژوهشگر به بررسی و تحلیل تحقیقات و مقالات قبلی مرتبط با موضوع مقاله میپردازد. این بخش به خواننده کمک میکند تا جایگاه تحقیق جدید را در مقایسه با تحقیقات قبلی درک کند و نشان میدهد که تحقیق چگونه به دانش موجود اضافه میکند. مرور ادبیات باید بهصورت دقیق و با استناد به منابع معتبر نگارش شود.
30. Originality (اصالت مقاله)
اصالت مقاله به معنای نوآورانه بودن تحقیق و ارائه اطلاعات یا یافتههایی است که قبلاً مورد بررسی قرار نگرفته است. پژوهشگران باید نشان دهند که تحقیق آنها به دانش موجود اضافه میکند و موضوعی تازه یا رویکردی جدید را بررسی میکند. مجلات علمی معتبر بهدنبال مقالاتی با اصالت بالا هستند که ارزش علمی داشته باشند.
31. Hypothesis (فرضیه)
فرضیه بیانیهای است که پژوهشگر در تحقیق خود مطرح میکند و تلاش میکند تا با جمعآوری و تحلیل دادهها آن را تایید یا رد کند. فرضیه باید مشخص، قابل آزمون و مبتنی بر دادههای علمی باشد. این بخش از مقاله اهمیت زیادی دارد، زیرا بهعنوان راهنمای تحقیق عمل میکند.
32. Data Availability Statement (بیانیه دسترسی به دادهها)
این بیانیه مشخص میکند که دادههای استفادهشده در تحقیق چگونه و کجا در دسترس هستند و آیا پژوهشگران دیگر میتوانند به آنها دسترسی داشته باشند. برخی مجلات از نویسندگان میخواهند که دادههای خود را در دسترس دیگران قرار دهند تا تحقیق قابل بازتولید باشد. این کار به افزایش شفافیت علمی و اعتماد به نتایج تحقیق کمک میکند.
سوالات متداول در اصطلاحات رایج از نگارش تا چاپ مقاله (FAQ)
1. چگونه میتوان مقالهای را برای چندین مجله بهصورت همزمان ارسال کرد؟
ارسال مقاله به چند مجله بهصورت همزمان (Simultaneous Submission) در مجلات علمی غیرمجاز است. مجلات انتظار دارند که مقالهای که به آنها ارسال میشود، بهطور انحصاری برای داوری و بررسی در آن مجله باشد. اگر مقاله شما رد شد، میتوانید پس از انجام اصلاحات، آن را به مجله دیگری ارسال کنید. ارسال همزمان مقاله به چند مجله ممکن است به رد مقاله و حتی قرار گرفتن در لیست سیاه مجلات منجر شود.
2. مدت زمان معمول برای داوری و پذیرش مقاله چقدر است؟
مدت زمان داوری و پذیرش مقاله بسته به مجله و پیچیدگی مقاله متفاوت است، اما معمولاً بین 3 تا 6 ماه طول میکشد. برخی از مجلات علمی ممکن است زمان داوری سریعتری داشته باشند (مثلاً 1 تا 3 ماه)، در حالی که برخی دیگر ممکن است زمان طولانیتری برای بررسی و داوری نیاز داشته باشند. معمولاً در هر مجله این اطلاعات در بخش “راهنمای نویسندگان” ذکر میشود.
3. آیا میتوان مقاله را پس از ارسال به مجله ویرایش کرد؟
پس از ارسال مقاله به مجله، معمولاً امکان ویرایش آن وجود ندارد، مگر اینکه مجله به شما این امکان را بدهد. اگر مقاله شما در مرحله داوری است و نیاز به تغییرات دارید، میتوانید از طریق سامانه مجله درخواست خود را ارسال کنید. در صورتی که مقاله پذیرفته شده باشد، شما در مرحله Galley Proof میتوانید اصلاحات جزئی انجام دهید.
4. چگونه میتوان سرقت علمی را در مقاله خود تشخیص داد؟
برای جلوگیری از سرقت علمی (Plagiarism)، پژوهشگران میتوانند از نرمافزارهای شناسایی سرقت علمی مانند Turnitin، iThenticate یا Grammarly استفاده کنند. این ابزارها به شما کمک میکنند تا جملات و بخشهایی از مقاله که ممکن است بدون استناد مناسب از منابع دیگر برداشته شدهاند را شناسایی و اصلاح کنید. همیشه مطمئن شوید که از استناددهی صحیح به منابع استفاده کردهاید.
5. چگونه یک مجله مناسب برای چاپ مقاله انتخاب کنیم؟
برای انتخاب مجله مناسب، ابتدا باید حوزه علمی مقاله خود را مشخص کنید و مجلاتی را که با موضوع مقاله شما همخوانی دارند، شناسایی کنید. بررسی ضریب تأثیر (Impact Factor)، مدت زمان داوری، و نمایهشدن مجله در پایگاههای معتبر مانند Scopus یا Web of Science میتواند به شما در انتخاب مجله کمک کند. همچنین، میتوانید از ابزارهای آنلاین مانند Journal Finder و Elsevier Journal Suggester برای یافتن مجلات مناسب استفاده کنید.
6. آیا مقالات دسترسی آزاد برای پژوهشگران بهتر هستند؟
مقالات دسترسی آزاد بهدلیل اینکه بهصورت رایگان برای عموم در دسترس هستند، میتوانند به افزایش دیدهشدن مقاله و تعداد استنادهای آن کمک کنند. با این حال، معمولاً مجلات دسترسی آزاد هزینهای بهعنوان هزینه پردازش مقاله (APC) از نویسندگان دریافت میکنند. اگر بودجه کافی دارید و میخواهید مقاله شما توسط تعداد بیشتری از افراد خوانده شود، این گزینه مناسب است.
7. چگونه میتوان برای مقاله خود تاییدیه اخلاقی دریافت کرد؟
اگر تحقیق شما شامل آزمایشهای انسانی یا حیوانی است، شما باید از کمیتههای اخلاقی معتبر در دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی خود تاییدیه اخلاقی دریافت کنید. این تاییدیه نشان میدهد که تحقیق شما با رعایت اصول اخلاقی انجام شده است. برای دریافت تاییدیه، باید مدارک مربوط به پروژه خود را به کمیته اخلاقی ارائه دهید و پس از بررسی، تاییدیه لازم را دریافت کنید.
8. تفاوت بین داوری تکسو کور و داوری دو سو کور چیست؟
در داوری تکسو کور، داوران هویت نویسندگان را میدانند، اما نویسندگان از هویت داوران اطلاعی ندارند. در مقابل، در داوری دو سو کور، هم هویت نویسندگان و هم هویت داوران برای یکدیگر ناشناس باقی میماند. داوری دو سو کور بهمنظور افزایش بیطرفی در داوری انجام میشود و در مجلات معتبر بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
9. چگونه میتوان مقالهای را برای چاپ در مجلات ISI آماده کرد؟
برای آمادهسازی مقاله جهت چاپ در مجلات ISI، ابتدا باید مطمئن شوید که مقاله شما دارای اصالت علمی، روششناسی قوی و نتایج جدید و قابلتوجه است. همچنین، باید از منابع معتبر و بهروز استفاده کنید و مقاله را بهطور دقیق بر اساس دستورالعملهای مجله (فرمت، استناددهی، و غیره) فرمتبندی کنید. مجلات ISI معمولاً فرآیند داوری سختگیرانهتری دارند و نیازمند مقالات باکیفیت بالا هستند.
10. چگونه میتوان مقاله رد شده را دوباره ارسال کرد؟
اگر مقاله شما توسط یک مجله رد شد، ابتدا باید دلایل رد مقاله را بهدقت بررسی کنید. اگر مجله نظرات داوران را ارسال کرده است، از این نظرات برای بهبود مقاله استفاده کنید. پس از اعمال تغییرات و بازبینیهای لازم، مقاله را به مجله دیگری ارسال کنید. دقت کنید که مقاله به مجلهای ارسال شود که با موضوع تحقیق شما همخوانی دارد و شانس بیشتری برای پذیرش وجود دارد.