انواع ژورنال ها از نظر اعتبار

انواع ژورنال‌ها از نظر اعتبار و ویژگی‌های علمی

مهمترین معیار جهت سنجش اعتبار ژورنال ها بخش مربوط به داوری آن ها می باشد. ژورنال ها از لحاظ داوری مقالات به دو دسته کلی ژورنال های با داوری( Peer Review )و ژورنال های بدون داوری( Non-Peer Review ) تقسیم می شوند. ژورنال های Non-Peer Review فرایند داوری خاصی ندارند و در صورتی که مقالات فرمت و موضوعات تحت پوشش ژورنال را رعایت کرده باشد در این ژورنال ها چاپ می شوند.

عمدتا مجلات (Magazines) جزء این گروه می باشند و بدون داوری مقالات را چاپ می کنند لذا این گروه از ژورنال ها از اعتبار علمی چندانی برخوردار نیستند. بر خلاف ژورنال های بدون داوری، ژورنال های Peer Review که از اعتبار بالاتری برخوردارند برای هر مقاله فرایند داوری مشخصی دارند.

فرایندهای تکمیلی ارسال نامه به سردبیر مجله برای چاپ مقاله را در این مطلب بخوانید.

عموما این ژورنال ها مقالات ارسال شده به آنها را برای 2 یا 3 داور می فرستند تا آنها نظراتشان را درباره سطح و کیفیت آن مقالات ابراز کنند. به طور کلی چاپ مقاله در این ژورنال زمان نسبتا بیشتری می طلبد و مقاله باید حتما استانداردهای مشخصی را پوشش دهد. یکی دیگر از معیارهای اعتبارسنجی ژورنالها قرار داشتن نام آنها در لیست ژورنالهای ISI می باشد که از طریق جستجو بر اساس نام ژورنال و یا کد ISSN ژورنال در سایت web of Science امکان پذیر است. علاوه بر آن، موسسه ژورنال یاب  با ایجاد اولین موتور جستجو گر مقالات علمی به زبان فارسی سعی نموده است به محققین کمک نماید تا در کوتاه ترین زمان ممکن به اعتبار ژورنالهای انتخابی خود پی ببرند.

برای اطلاع از موارد مهم اخلاق در پژوهش این مطلب را مطالعه کنید.

ژورنال‌های علمی از نظر اعتبار و نوع داوری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. شناخت این تفاوت‌ها به پژوهشگران کمک می‌کند تا مقالات خود را در بهترین و مناسب‌ترین مجلات چاپ کنند و همچنین از خطرات چاپ در مجلات بی‌کیفیت یا جعلی در امان بمانند.

برای آشنایی با هزینه چاپ مقاله از این مطلب دیدن نمایید.

۱. ژورنال‌های دارای داوری (Peer-Reviewed Journals)

• ویژگی‌ها: این ژورنال‌ها به مقالات علمی ارسالی، قبل از چاپ، فرآیند داوری دقیق و تخصصی توسط متخصصین موضوعی اعمال می‌کنند. داوران به بررسی کیفیت علمی، روش‌ها، و نتایج پژوهش می‌پردازند و تنها مقالاتی که استانداردهای علمی را رعایت کرده باشند، پذیرش می‌شوند.
• کاربرد: انتشار در این نوع ژورنال‌ها برای پژوهشگران از اعتبار بالایی برخوردار است و امتیاز علمی بیشتری در مصاحبه‌های دکتری یا ارزشیابی‌های علمی دارد.
• مثال‌ها: Nature، Science، The Lancet.

۲. ژورنال‌های بدون داوری (Non-Peer Reviewed Journals)

• ویژگی‌ها: این مجلات مقالات را بدون داوری یا با حداقل بازبینی منتشر می‌کنند. انتشار مقالات در این ژورنال‌ها سریع‌تر انجام می‌شود اما اعتبار علمی پایین‌تری دارند.
• کاربرد: بیشتر مناسب برای انتشار اطلاعات کلی یا مقالات ترویجی هستند و نباید برای مقالات پژوهشی و علمی مهم انتخاب شوند.
• مثال‌ها: مجلات عمومی و برخی مجلات ترویجی.

برای مشاهده لیست مجلات جعلی از این مطلب دیدن نمایید.

۳. ژورنال‌های نمایه‌شده در پایگاه‌های معتبر (Indexed Journals)

• ویژگی‌ها:
• معمولاً توسط ناشران بزرگ و معتبر علمی مانند Elsevier، Springer و Wiley منتشر می‌شوند. و دارای اعتبار علمی بالا هستند. مقالات در این ژورنال‌ها اغلب استناد زیادی دریافت می‌کنند.
• کاربرد: مناسب برای پژوهشگران که به دنبال ارتقاء اعتبار علمی خود و دستیابی به جامعه علمی گسترده‌تر هستند.
• مثال‌ها: IEEE Transactions، Journal of Clinical Oncology، Chemical Reviews.

۴. ژورنال‌های دسترسی آزاد (Open Access Journals)

• ویژگی‌ها: مقالات این ژورنال‌ها به‌صورت رایگان در دسترس عموم قرار می‌گیرند. نویسندگان معمولاً برای انتشار هزینه‌ای پرداخت می‌کنند. کیفیت این مجلات می‌تواند متغیر باشد و برخی از آنها بسیار معتبر و برخی دیگر کیفیت پایین‌تری دارند.
• کاربرد: به دلیل دسترسی آزاد، می‌توانند استنادهای بیشتری جذب کنند و دسترسی گسترده‌تری به مقالات فراهم می‌کنند.
• مثال‌ها: PLOS ONE، BMC Medicine، Frontiers in Psychology.

۵. ژورنال‌های تخصصی (Specialized Journals)

• ویژگی‌ها: این ژورنال‌ها در زمینه‌های خاص و تخصصی منتشر می‌شوند و معمولاً مخاطبان محدودی دارند. فرآیند داوری دقیق و سخت‌گیرانه‌ای دارند و مقالات با کیفیت بالایی منتشر می‌کنند.
• کاربرد: مناسب برای پژوهشگران و حرفه‌ای‌ها در حوزه‌های خاص علمی.
• مثال‌ها: Journal of Biomedical Optics، Journal of Economic Literature.

برای اطلاع از شراط نوشتن مقاله مطالعه موردی از این مطلب دیدن نمایید.

۶. ژورنال‌های منطقه‌ای یا ملی (Regional or National Journals)

• ویژگی‌ها: این مجلات بیشتر به مسائل منطقه‌ای یا ملی می‌پردازند و ممکن است به زبان‌های محلی منتشر شوند. اعتبار کمتری نسبت به ژورنال‌های بین‌المللی دارند.
• کاربرد: برای انتشار پژوهش‌هایی که به مسائل خاص منطقه‌ای یا ملی مربوط می‌شوند، مناسب هستند.
• مثال‌ها: Iranian Journal of Science and Technology، Asian Journal of Business and Management.

۷. ژورنال‌های جعلی (Predatory Journals)

• ویژگی‌ها: این مجلات برای کسب سود و بدون رعایت استانداردهای علمی مقالات را چاپ می‌کنند. فرآیند داوری دقیق ندارند و معمولاً هزینه‌های بالایی برای انتشار دریافت می‌کنند.
• کاربرد: پژوهشگران باید از انتشار در این مجلات اجتناب کنند؛ این مجلات می‌توانند به شهرت علمی نویسنده آسیب بزنند.
• مثال‌ها: شناسایی این مجلات نیاز به دقت دارد؛ لیست‌هایی مانند لیست بئل (Beall’s List) برای شناسایی این مجلات مفید هستند.

۸. ژورنال‌های دانشگاهی یا پژوهشی (Academic or Research Journals)

• ویژگی‌ها: معمولاً توسط دانشگاه‌ها یا مؤسسات پژوهشی منتشر می‌شوند و به انتشار نتایج پژوهش‌های دانشجویی و آکادمیک می‌پردازند. داوری‌ها می‌تواند کمتر سخت‌گیرانه باشد، اما همچنان کیفیت پژوهش‌ها را ارزیابی می‌کنند.
• کاربرد: مناسب برای دانشجویان و اساتید دانشگاهی که به دنبال انتشار پژوهش‌های علمی هستند.
• مثال‌ها: Harvard Business Review، Oxford Economic Papers.

برای اطلاع از شرایط عضویت در بنیاد ملی نخبگان از این مطلب دیدن نمایید.

۹. ژورنال‌های مروری یا نقد (Review or Critical Journals)

• ویژگی‌ها: این ژورنال‌ها بر مرور ادبیات علمی یا نقد مقالات و تحقیقات موجود تمرکز دارند. مقالات مروری به دلیل جامع بودن، معمولاً استنادهای زیادی دریافت می‌کنند.
• کاربرد: مناسب برای پژوهشگران که به دنبال جمع‌بندی و نقد تحقیقات موجود هستند.
• مثال‌ها: Annual Review of Sociology، Chemical Society Reviews.

این تقسیم‌بندی به پژوهشگران کمک می‌کند تا ژورنال مناسب برای انتشار مقاله خود را انتخاب کرده و از انتشار در مجلات بی‌کیفیت یا جعلی پرهیز کنند. همچنین شناخت نوع ژورنال و فرآیند داوری آن به موفقیت در مصاحبه‌های دکتری و ارتقاء اعتبار علمی کمک می‌کند.

برای چاپ مقاله مروری از این مطلب دیدن نمایید.